In deze serie kijk ik naar beeldend werk wat ik ooit maakte. ‘Ooit’ kan alles zijn tussen meer dan 25 jaar geleden en vanmorgen. Nu dan: vroegste werkjes met olieverf.
Afleiding
In #BeeldendBlog #24: In het begin (deel 1) beschreef ik al hoe ik voor mijn 20ste verjaardag een olieverfsetje kreeg en daarmee heel voorzichtig – en met de kamerdeur dicht – aan de slag ging. In die tijd was ik gaande met een studie rechten, waarvan ik ook niet precies wist waarom ik dat deed. Schilderen was voor mij de ideale afleiding: ik voelde er een kinderlijk enthousiasme bij. Ik vond het spannend, was nieuwsgierig naar wat er ging komen en werd er simpelweg blij van. Kortom, allemaal signalen in de richting van ‘doe dit!’.
Ars Aemula Naturae
Ik ging op zoek naar een instelling waar ik wat meer kon leren van dat schilderen en tekenen. In Leiden (waar ik studeerde), bleek ‘Ars Aemula Naturae‘ (= kunst is rivaal van de natuur) te zitten. Daar volgde ik in 1990-1991 cursussen schilderen en modeltekenen. (Onderstaande werken heb ik niet noodzakelijkerwijs daar gemaakt, maar stammen wel uit dezelfde periode.)
Schetsen
Bij wat zoekwerk in mijn oude tekenmappen vond ik enkele schetsen terug voor het schilderijtje ‘Doodlopende rivier met uitzicht achterstevoren’. Van de andere werken heb ik geen schetsen teruggevonden – als ik die al ooit gemaakt zou hebben. Het kleinere schetsje (links) is wel een drukke bedoening, inclusief verschillende boomstronken, ruïnes en een trompe-l’oeil met plakband en uiltje. Leuk voor de schets, goed dat ik het in het schilderij heb weggelaten.
Canvasboard
We zien drie olieverfwerkjes op canvasboard, dat wil zeggen: geschilderd op doek wat over een stuk karton gespannen is.
Wat me nu opvalt – en ik kijk nu met de afstand van de tijd naar deze werken – is om te beginnen de titels, die duidelijk het surrealistische element van het beeld willen versterken.
Uitersten
Het doekje ‘Innerlijke tegenstrijdigheid’ schilderde ik op een moment dat ik in een relatie zat en mezelf nogal tegenkwam. Het beeld is zowel schilderachtig als grafisch, hard en zacht, warm en koud.
Glacis
‘Doodlopende rivier met uitzicht achterstevoren’ is met dunne laagjes, transparant en poëtisch geschilderd. Heel anders van stijl dan het vorige doek. Ondanks de wat duistere titel en het beeld van de slang op de dode boomstronk, ervaar ik het schilderij als warm. Voor dit werk kan ik geen directe aanleiding achterhalen. Het ging me denk ik vooral om experimenteren met perspectief, spelen met kleur, en met glacis (transparant) gelaagd schilderen.
Niet denken, doen!
‘Het gelukkige moment van de vergeten gedachte’ herinnert mij eraan dat ik soms gek werd van het getetter in mijn hoofd. Velen van ons hebben dat wel eens, vermoed ik. Hier weer meer, net als in ‘Innerlijke tegenstrijdigheid’ een mix van schilderachtig en grafisch werken. De kangoeroe staat klaar om te springen. Ik herinner me dat ik het schilderij niet als ‘af’ beschouwde, omdat ik zat te dubben hoe ik de schaduw van het dier zou moeten aanbrengen op een ronde ondergrond. De beste oplossing is natuurlijk ermee aan de slag te gaan, maar kennelijk heb ik ervan afgezien. Past wel bij de titel.