#BeeldendBlog #38: Ballerina

In deze serie kijk ik naar een beeldender wat ik ooit maakte. Ooit kan zijn Gisteren, 30 jaar geleden, en als daar tussenin. Meestal bespreek ik een schilderij, soms een tekening. In deze aflevering iets van andere orde: een beeldje. Een beeldje van klei van een ballerina. Daar is iets bijzonders mee.

 

Opdracht

Een goede vriendin geeft me wel eens een opdracht, en meestal vraagt ze me dan iets te maken wat buiten m’n gebruikelijke praktijk valt. Niet een schilderij of tekening, maar een houten beeldhouwwerk of een beeld van klei. Zomer vorig jaar vroeg ze me een beeldje in klei van een ballerina te maken.

 

Schetsen

Allereerst maakte ik wat snelle schetsen die ik haar toestuurde. Ogenblikkelijk koos ze de schets nummer 6 (zie hieronder). Achteraf realiseerde ik dat dit wellicht een mission impossible kon worden. Want welke positie van een ballerina kan nou werkelijk in klei blijven staan? Ik moest een list verzinnen …

Armatuur

Kort na de zomervakantie begon ik met het beeldje. Maar niet met klei. Van metaaldraad ‘boetseerde’ ik een armatuur. Een niet anatomisch skelet, puur bedoeld voor stevigheid in de kern van het beeld. Dit was de oplossing om het beeldje goed staande te kunnen houden op het moment dat ik met klei zou gaan werken.

De ballerina weet raad

Na de zomervakantie was ik aan de Willem de Kooning Academie in Rotterdam begonnen aan de deeltijdopleiding voor docent beeldende kunst en vormgeving. Ik had het er erg naar m’n, maar helaas vergde de opleiding aanzienlijk meer tijd en inspanning dan ‘deeltijd’ – in ieder geval beduidend meer dan ik kon verhapstukken in mijn leven. Op een gegeven moment spande het erom, want mijn welzijn begon eronder te lijden. De gevolgen van een overvol hoofd, een overvolle agenda, en het gevoel nergens meer echt tijd voor te hebben.

Van ‘geen tijd’ naar ‘in no time‘

Op een middag in november, een half uur voor een online afspraak over die opleiding, keek ik naar het beeldje. Het was nog steeds niet verder dan de armatuur. Het was alsof het beeldje tegen mij zei: ‘waarom ga je niet heel even met mij aan de slag’. Ik wimpelde de gedachte af, want ja, even een half uurtje boetseren werkt natuurlijk niet, daar wil ik echt de tijd voor hebben. Maar nogmaals nodigde het beeldje me uit. En vooruit, schouderophalend pakte ik de armatuur, de benodigde gereedschappen en de klei. Toen gebeurde er iets opmerkelijks. In no time was ik rustig, en op een meditatieve frequentie, om het maar zo te noemen. Met alleen maar een begin van boetseren was ik al meer aan het aarden dan in de maanden daarvoor. Dat was ook het moment dat ik intuïtief het besluit nam te stoppen met de opleiding. Als ik geen tijd meer heb of ervaar om bezig te zijn met maken zoals ik het liefste doe, word ik geen gelukkiger mens. Hoezeer dat andere er ook op moge lijken. Het besluit was een grote stap, en ver van de intentie waarmee ik de opleiding was begonnen, maar glashelder en onontkoombaar.

Stopknop

In de periode daarna merkte véél hersteltijd nodig te hebben vanwege de system overload van de maanden daarvoor. Ik was toch langer en dieper in het rood geweest dan ik me in eerste instantie had gerealiseerd. Wat was daarvan de oorzaak? Het paradigma waarin stoppen geen optie is en er geen stopknop bestaat. Dus ergens in het proces heb ik voor mezelf een imaginaire stopknop gemaakt en mezelf voorgehouden dat stoppen wel degelijk óók een mogelijkheid is. En dat het zelfs wijzer kan zijn dan maar doorgaan omdat dat nou eenmaal ‘moet’, ‘zo hoort’ of ‘de bedoeling is’.

Ballerina

En ondertussen werkte ik aan de ballerina. Omdat ik niet tevreden was met de grove eerste versie, brak ik die op essentiële punten weer af en zorgde ik voor betere verhoudingen en een rankere lijn. Uiteindelijk kwam ik tot een energiek beeldje van ongeveer 25 centimeter hoog, in impressionistische stijl. Voor de stevigheid heb ik de uitloper van de tutu aan de achterzijde gebruikt, zodat het beeldje niet alleen met één spitze vast zou zitten aan het grondvlak. In het beeldje zit ongeveer 1,5 kilo klei verwerkt. Het laatste laagje klei heb ik verdund op het beeldje geschilderd met een penseel. Inspiratie voor deze mooie en krachtige positie kwam van de fenomenale ballerina Misty Copeland.