In de serie ‘Beeldend Blog’ kijk ik naar een beeldend werk dat ik ooit maakte. ‘Ooit’ kan zijn meer dan twintig jaar geleden, gisteren, of ergens daar tussenin.
‘Hybride werken’ is een hot item deze dagen. Werken op kantoor, thuiswerken, de afwisseling daartussen. ‘Hybride’ zien we ook bij auto’s: deels rijdend op een verbrandingsmotor, deels elektrisch aangedreven. Ook in de natuur komt het voor: een lijger is een hybride vorm tussen een leeuw en een tijger. Een muildier is een hybride vorm tussen paard en ezel. En ook in de kunst bestaat het: een kruising tussen twee of meer genres die wezenlijk van elkaar verschillen. Algemeen gezegd betekent hybride: een nauwe vermenging van ongelijksoortige zaken. Dat is waar het voor mij interessant begint te worden: het onverenigbare verenigen.
Drie in één
‘Les Dents Du Midi’, acrylverf op doek, 63x89cm, 2021
Met het idee van hybride werken ben ik wat gaan stoeien in het schilderij ‘Les Dents Du Midi’ (acrylverf op doek, 63x89cm, 2021). Zo’n beetje het eerste wat opvalt bij een blik op mijn beeldend werk, is dat ik elk moment van stijl kan wisselen. Ik kan gedurende een bepaalde periode gefascineerd zijn door een bepaald onderwerp, maar de manier waarop ik dat onderwerp aanvlieg, kan per werk verschillen. Voortdurende stijlbreuk als stijl. Dus soms werk ik impressionistisch, of juist expressionistisch, of neigt het naar realisme, of surrealisme, of een ander of nog niet benoemd -isme. In dit werk ga ik een stapje verder: drie stijlen op één doek. Kan dat wel zomaar?
‘Symbolisme’
‘Les Dents Du Midi’, acrylverf op doek, 63x89cm, 2021 (detail: ‘symbolisme’)
Als we het doek als een vlag in drie horizontale banen verdelen (niet noodzakelijk alle drie even breed), dan heeft de bovenste baan, de lucht, verwantschap met het symbolisme. Een gefantaseerde wolkenhemel, met eigen kleur, vorm en ritme. Niet ontsproten aan de waarneming, maar aan de verbeelding. (Kijk bijvoorbeeld eens naar het werk van de Zwitserse symbolist Ferdinand Hodler.)
‘Impressionisme’
‘Les Dents Du Midi’, acrylverf op doek, 63x89cm, 2021 (detail: ‘impressionisme’)
Gaan we vervolgens naar de tweede baan, de bergtoppen, dan zit daar ook een bepaalde ritmiek in. Alleen: deze is overeenkomstig de bestaande toppen van Les Dents Du Midi, een serie van meer dan 3000 meter hoge toppen in Valais (Wallis), Zwitserland. Waarom ligt dit dichter bij impressionisme dit dan bij realisme? Omdat daarvoor de berg te ‘schetsmatig’ is geschilderd. Realisme vraagt een veel fijnere, meer gedetailleerde benadering. Beide stromingen gaan uit van de waarneming, ze gaan er alleen verschillend mee om. In het impressionisme telt veel meer (het licht in) het moment, het realisme zoekt een ‘zo natuurgetrouw mogelijke’ weergave van de werkelijkheid.
‘(Abstract) expressionisme’
‘Les Dents Du Midi’, acrylverf op doek, 63x89cm, 2021 (detail: ‘expressionisme’)
Hadden de twee banen daarboven nog enige relatie tot elkaar door kleur en ritme, in de onderste baan lijken we de connectie kwijt te zijn. Een bonte verzameling bijna platte kleurvlakken met gaten. Ik heb hier bewust gekozen voor kleuren die niet elders op het doek voorkomen: groen, oranje, blauw, geel, rood. Ongemengd. Daarmee trek ik het beeld uit elkaar. Tegelijkertijd heb ik op verschillende manieren de boel bij elkaar gehouden. Zo heb het wit van de baan erboven laten doorlopen. Tevens heb ik de schaduwkleur (ultramarijnviolet), die zowel in de middelste baan zit als in de lucht, hier laten terugkomen. En de kleurvlakken volgen in hun vorm de uitlopers van de bergketen. Tenslotte heb ik ook in dit doek gewerkt met een ondergrond van gebrande sienna. Op verschillende plekken over het hele doek is die ondergrond in meerdere of mindere mate nog zichtbaar.